2025 йил 5 февраль куни Ўзбекистон Лизинг Уюшмасининг видеоконференция форматида ўтказилган йиғилишида 2024 йил якунлари таҳлил қилинди ва мамлакат лизинг соҳасини ривожлантиришнинг устувор йўналишлари белгиланди.
2024 йил якунларига кўра, республикада лизинг хизматлари бозорида 155 та иштирокчи фаолият юритган бўлиб, улардан 37 та лизинг берувчи фаол лизинг фаолиятини амалга оширмоқда. Ҳисобот даврида лизинг амалиётлари портфели 8,8 трлн. сўмдан ошган. 2024 йилда лизинг берувчилар томонидан 11 мингдан ортиқ янги лизинг битимлари тузилган бўлиб, уларнинг ҳажми 4,6 трлн. сўмни ташкил этган, бу 2023 йилнинг шу даврига нисбатан 18% га кўп.
2024 йилда битимларнинг ўртача қиймати 411 млн. сўмни ташкил этган, бу 2023 йилдаги 522 млн сўмдан камроқ. Шу билан бирга, битимлар сони ўсишда давом этмоқда, бу эса бозор қамрови кенгайгани ва мижозлар сони ошганидан далолат беради.
Йил якунларига кўра, лизингга берилган объектлар орасида қишлоқ хўжалиги техникаси етакчи бўлиб, у янги лизинг битимлари тузилмасининг умумий таркибида 67,6% ни ташкил этган. Иккинчи ўринда автотранспорт келмоқда, унинг улуши 13,6% ни ташкил этган, технологик ускуналар улуши эса 10,2% ни ташкил қилган. Ўз навбатида, қурилиш техникаси ва ускуналарини лизингга бериш кўрсаткичлари пасайиб, 5,5% ни ташкил этган. Кўчмас мулкни лизингга бериш бўйича битимлар ҳажми эса 3,1% ни ташкил қилган.
2024 йилда янги битимлар ҳажми бўйича етакчи лизинг берувчилар қаторига қуйидагилар кирди:
• O’zagrolizing — 2 390,8 млрд. сўм
• Mikro Leasing — 622,2 млрд. сўм
• Hamkor Bank — 388,3 млрд. сўм
• Fincom Leasing Group — 267,9 млрд. сўм
• Uzbek Leasing International A.O. — 205,4 млрд. сўм
Янги битимларнинг ҳудудий тақсимланишига келсак, энг катта улушни Тошкент шаҳри (17,8%) эгаллади, ундан кейин Қашқадарё вилояти (10,3%) ва Тошкент вилояти (8,7%) келмоқда.
Ўзбекистон Лизинг Уюшмасининг раиси Зафар Мустафаев ўз тақдимотида лизинг соҳасини ривожлантиришнинг асосий муаммолари ва истиқболларини таъкидлаб, лизинг бозорига таъсир қилувчи асосий омилларни кўрсатиб ўтди. Масалан, автолизинг улушининг пасайиши автотранспорт воситаларини импорт қилишни тартибга солиш билан боғлиқ бўлса, қурилиш техникаси улушининг пасайиши қурилиш техникасига бўлган божхона божини ошириш ва уни Shaffof қурилиш компаниялари рейтинг тизимида ҳисобга олинмагани билан изоҳланади.
Ўзбекистонда лизинг соҳасини 2025 йилда ривожлантиришнинг асосий йўналишлари сифтида қуйидагилар белгиланди:
• Янги лизинг маҳсулотларини ривожлантириш (шу жумладан, исломий лизинг, тезкор лизинг);
• Молиялаштириш манбаларини кенгайтириш, халқаро молия бозорига чиқиш;
• Скоринг моделларини такомиллаштириш ва хатарларни бошқариш;
• Лизинг компаниясининг жараёнларини рақамлаштириш.
Жорий йил учун қўйилган мақсадларни муваффақиятли амалга ошириш учун қуйидаги спикерлар таклиф қилинди:
• Якубов Ахмад Якубович, Тадбиркорликни ривожлантириш компаниясининг стратегик ривожланиш бўлими мутахассиси;
• Дадаходжаев Мурод Xасанходжаевич, Digital Drive компаниясининг бош дастурчиси;
• Усанов Александр Владимирович, X-Keeper компаниясининг ҳамроҳлик қилиш департаменти раҳбарининг ўринбосари;
• Аxмадеев Ринат Аxтямович, X-Keeper компаниясининг экспортни ривожлантириш бўлими раҳбари;
• Билалова Мадина Рафалиевна, HR Business Partners Association раиси;
• Бозаров Шавкат Таджибаевич, «Visola» консалтинг компаниясининг директори.
Йиғилиш иштирокчиларининг барчаси Ўзбекистонда лизинг соҳасининг ҳуқуқий ва молиявий инфратузилмасини яхшилаш, шунингдек лизинг фаолиятини оптимизация қилишга йўналтирилган инновацион ечимларни жорий этишнинг муҳимлигини таъкидлади.
Тақдимотларнинг тўлиқ варианти билан қуйидаги ҳавола орқали танишиш мумкин: https://drive.google.com/drive/folders/19Edg-HfwJ3I8QkkCjkiCdS-RjJjMD7vk?usp=sharing
